Kolekcjonerstwo tych małych wyrobów rzemiosła artystycznego jest dziś niezwykle popularne. Na licznych aukcjach i giełdach staroci możemy odnaleźć nawet bardzo rzadkie egzemplarze zapomnianych już dziś odznaczeń. Prężnie rozwija się również falerystyka – dyscyplina pomocnicza historii zajmująca się odznakami i znakami honorowymi nadawanymi osobom zasłużonym dla monarchy, państwa lub innej organizacji posiadającej prawo nadawania odznaczeń. Również medalierstwo (dziedzina sztuk plastycznych należąca do małych form rzeźbiarskich) przeżywa dziś swój renesans. Medale wywodzą się od monet okolicznościowych (koronacyjnych). Wykonane są jako płaskorzeźby, przeważnie okrągłe, jedno - lub dwustronne, bite matrycą, albo lane z formy. Do najciekawszych lubańskich medali historycznych należą honorowe egzemplarze z wystaw krajowych. Jeden z nich posiadam w swoich zbiorach. Jest to brązowy medal z 20 września 1864 wybity z okazji zorganizowania w Lubaniu wielkiej wystawy rolniczej (fot. 1). Kolejna duża ekspozycja w naszym mieście miała miejsce w roku 1875. Tym razem była to już połączona wystawa przemysłu, rzemiosła i rolnictwa. Honorowy medal z tego przedsięwzięcia przedstawia fot. nr 2. Obok medali dość popularne były przed wojną również plakiety jedno - lub dwustronne. Najczęściej były one lane bądź bite w brązie, podsiadały też rozmaite kształty. Do niniejszego artykułu wybrałem dwie plakiety z motywem Wieży Brackiej. Pierwsza z nich (fot. 3) upamiętniała 700-lecie istnienia miasta Lubania. Była to największa przed wojną uroczystość miejska, obchodzona od 17 do 24 czerwca 1934 roku. W świątecznym tygodniu zorganizowano liczne koncerty, festyny, wystawy, przedstawienia teatralne i zawody sportowe. Największe wrażenie wywołał jednak pochód historyczny, w którym uczestniczyło aż 36! grup rekonstrukcyjnych, odtwarzających najważniejsze wydarzenia z całej historii siedemsetletniego miasta. W ich merytorycznym przygotowaniu uczestniczył lokalny historyk, dyrektor lubańskiego Heimatmuseum - Fritz Bertram. Druga plakieta z moich zbiorów upamiętniała jesienny rajd samochodowy niemieckiego automobilklubu ADAC (Allgemeiner Deutscher Automobil-Club), który zorganizowano w Lubaniu 6.10.1927 r. (fot. 4). Zbieranie plakiet i odznak rajdowych tej organizacji jest obecnie najpopularniejszą formą kolekcjonerstwa tego rodzaju przedmiotów w Niemczech. Nawiązując do motywu Wieży Brackiej chciałbym zaprezentować jeszcze dwie inne odznaki miejskie z wizerunkiem tej właśnie historycznej budowli. Pierwsza nich z roku 1929 upamiętniała 50 rocznicę istnienia w Lubaniu ochotniczej straży pożarnej (fot. 5). Drugą odznakę wręczano członkom lubańskiej młodzieżowej organizacji nazistowskiej – Hitlerjugend – z okazji powiatowego zlotu tej organizacji w dniach 7-8 października 1933 roku (fot. 6). Największą rolę w strukturach III Rzeszy odgrywała jednak NSDAP (Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterparte). Coroczne wiece tej nazistowskiej partii były w latach 1923-1939 wielkimi propagandowymi wydarzeniami. Odznakę wybitą z okazji takiego zlotu w Lubaniu w roku 1939 prezentuje fot. nr 7.
Janusz Kulczycki
Z dnia: 2012-11-07, Przypisany do: Nr 21(452)